Giorgio Sassi
Un blog di scritti, idee, pensieri e appunti
Vivar dul mund – I nóstar pruvèrbi (I dónn - 1)
Al lüm da candìra sa misüran nè tusann nè tira (tela)
La gh’ha sèmpar ul vèntar par äria (è sempre incinta)
Bàsa da cüü bóna d’öv
Gh’è mìa sabat sènza Su, gh’è mìa dóna sènza amûr, gh’è mìa praa sènz’èrba e gh’è mìa camìsa sènza mèrda
Chi ga vör bèn a la tusa ga fa bóna cera a la mama
Chi sa spusa da cursa al sa pentiss cun cómud
Dóna e lüna incö seréna dumän brüna
Dóna che piäng, cavall che süda, hinn fäls ’me Giüda
Dóna nana tüta tana
Dóna che zifóla e strasc da cüsìna gódan la stesa stima
Dante. Tanto gentil e onesta…
Täntu gentìl e täntu unèsta la dev suméià
la mè dona che ógni bóca devan tegnì müda,
e i öcc mìa guardà.
Lee la và, nul sentiss ludà,
benignamènt d’umiltà vistìva;
e pär, che la sia ’na róba vignìva
dal ciel e da la tèra, ul miràcul a mustrà.
La sa móstra inscì piacènt a chi la mira,
che dai öcc la ga dà al cór dulcéza,
ch’al sa capiss mìa sènza pröva;
e pär che dai so labar sa möva
un spirit suäv pièn d’amûr e teneréza,
ch’al suméia dì a l’anima: Suspìra.
I düü óman e ul Zepàsc s’evan setaa al tävul e s’evan metüü a bev ul “ciarett”. Rivaa la pasta s’evan setaa giô änca i dô dónn e g’avévan piantaa in facia al Zepàsc ’na sfilza da dumänd.
«T’het fai ’na róba meravigliûsa, te gh’het ridài ul mund al fiö! ’Me t’het fai a guarill?», la Rusìna l’eva radiûsa.
E la Terésa, che la guärdava ul Zepàsc cun rispètt, l’avéva dii:
«E… inscì in svèlta! E cunt nagótt!».
«A prupósit da nagótt», l’eva intervegnüü l’Ambrös, mèntar al casciäva i öcc nul cudee, «e l’aqua benedéta duè l’è finìa?».
Ul Zepàsc l’avéva verdüü la bucàscia e cunt i ugitt ciavaa sü:
«Ga l’ho daia ai vacch… ga n’avévan bisögn».
«T’het guarii ul fiö… dumà… dumà cun la Cresima… te set un ‘mago’», l’avéva guardaa cunt i öcc spalancaa l’Ambrös.
«Possimus!… possimus!», l’avéva pruferii cun enfasi e a älta vus, svalzänd i brasc, i öcc e änca i düü curnitt al ciel, ul Zepàsc. E po’: «L’è asee la Cresima… la Benediziûn l’è un da pü… l’è dumà par i cäs difìcil!».
«Cusè? Mô, te üsat änca ti, ul “pluràle mai estàtis”… te set un ältar Papa?», l’avéva dii la Terésa mèntar la sa faséva ul segn du la Crus cun tütt e dô i män.
«Sun püsee Papa mi… da quell da Roma… sunt squäsi ’me quii düü… urca!»...
Quändu te set chì cun mi
questa stänza la g’ha mìa cunfìn
ma ärbur
ärbur infinii:
quändu te set chì visìn a mi
chest sufitt viöla
a l’esìst pu
mi vedi ul ciel sura da nünch
che rèstum chì
abandunaa
’me se ga füss pu
niènt, pu niènt al mund.
Sóna ’n’armónica:
ma suméia a un órgan
ch’al vibra par ti e par mi
sü nu l’imensità dul ciel
par ti, par mi:
nul ciel.
Quändu quäranta invèrni farann asédi al to vis
e sulch prufûnd rigarann ul to suris,
la to giuinéza la sarà cunsciaa
’me un vistii tropp üsaa:
se sa dumandass dua l’è la to beléza,
dua la gióia di to dì cäld da giuinéza;
sarìa ’na vergógna e ’na büsìa rispûnd:
“Ni mè öcc prufûnd!”.
Ma se ti te pudarésat dì:
“Al va inänz chel fiö chì,
l’è lü la mè vita e al ma farà perdunà
ul vecc che sun diventaa”.
Alûra, te sentirest ancamô ul to sängh büì,
änca quändu ul giazz al sarà visìn a ti!