Estratti
Dal volume: “I BALÓSS”
“Ul cunìli francés”
Evan partii in düü da Bösc par nà a cumprà un cunìli, la sescènt biänca d’una cèrta età, la näva a benzìna e ad aqua, parchè ul radiatûr l’eva tütt märsc.
Ul Pepìn-Rizadìn, specializaa in serizz e tücc i lauraa cul sass e ul Carlo-Bistéca, bechee e cervelee da grän nóm, urmäi tücc e düü finalmènt in pensiûn, dópu täntu ciciarà par nagótt, avévan pensaa da cumincià un ’levamènt da cunìli, in manéra da mett via quaicós par l’invèrnu: inscì disévan. Vurévan tacà là ai ses cunìli dul Rizadìn un ältar o düü, bisugnäva mis’cià ul sängh, ’na femina d’una s’cepa o un mas’c d’un'ältra o al cunträri. L’eva un prubléma: qual’éva ul mas’c o la femina cunscia?
*
“I balusaa”
«Gh’è póch da giuntà… la Tèra la respìra pü… bisógna dägh ’na män… fem tänti büs… ciamee tütt ul paés… sa trata da vita o da mórt!», l’avéva dii ul Bistéca: lü al faséva la prima süperiûr!
Sübit s’eva custitüii un ‘Comitato’ par dirìg i uperaziûn par fà fiadà la Tèra: ul Lisändar, ul Sènza-Bärba e, ul nuvèll-reduce, l’Ambrös, na fasévan pärt a pièn titul…
Dópu tri ur, tütt ul paés l’avéva legiüü ul cartèll, perô l’eva ul Bistéca ch’al däva lüm e ciarimènt… Ul Sènza-Bärba l’avéva purtaa da la Buteghéta tänti vängh, i a vendéva änca e, vista l’urgènza, a póca munéda! Ul Lisändar al dirigéva i scäv: chì nó… püsee in là… tund, nó quadraa, fórsi la respìra püsee là… nó chì… fall lì… L’eva infesciaa e südaa ’me un lavarìn!
*
“Sän-dar”
’Na matìna sül prest, l’eva un venerdì, al pudéva mìa sbagliass parchè lü al mangiäva da mägar, l’eva ’dree preparaa ’na bèla tènca - l’avéva tiraa sü al lägh cun la frósna - l’avéva già sverdüa dal dasûra, picäva e pusäva sü la prea; i pómm da tèra cunt i scigóll e tri fres d’ai evan già fai sü; quänd, a l’impruvìs, in fund al lögh, bèn ciär, s’eva sentii vusà:
‘Sän-dar… Sän-dar… Sän-dar’.
I galinn evan partii svalzänd i sciämp a cóll stórt e pètt in föra ‘co co co’… i pulitt drizz ’me granatiér avévan verdüü la röda e ga nävan adree sènza ustentà premüra, quäsi cun signurilità ‘glu glu glu’… i óch sbatévan scià e là ul cüü e da cunseguènza änca ul cô da l’ältra pärt, ul cóll al näva inänz e indree ‘queck queck queck’… ul Lisändar da la cumuziûn al s’eva metüü a piäng.
La gägia l’avéva parlaa!
